του Γιώργου Σιάκα*
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά έντυπα στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, στις 23 Μαρτίου 2019.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε με τη Συμφωνία των Πρεσπών να πετύχει με «ένα σμπάρο, πολλά τρυγόνια». Αυτό είναι λίγο-πολύ γνωστό.
Από τη μία, επιχείρησε να επιλύσει ένα χρόνιο ζήτημα που εμπόδιζει την διεύρυνση του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια,επιβεβαιώνοντας και τη δυτική της στροφή, η οποία-είναι αλήθεια- πως μετά την πρόσκρουση στον «ευρωπαϊκό τοίχο»και τις παλινωδίες του πρώτου εξαμήνου του 2015 υπηρετείται με συνέπεια.Από την άλλη, επέλεξε να αιφνιδιάσει τα πολιτικά κόμματα, με προφανή στόχο να δημιουργήσει ρήγματα στα δεξιά της ΝΔ, στην περίπτωση που αυτή συναινούσε στην προωθούμενη λύση, ή να την οδηγήσει σε μία δεξιά στροφή, αφήνοντας πεδίο πολιτικής εκμετάλλευσης στον χώρο του κέντρου.
Βέβαια, το τι ακριβώς πέτυχε στο πεδίο της τακτικής, είναι ακόμη υπό διερεύνηση.
Όντως, το ζήτημα του ονοματολογικού, αποτελεί σημαντική μεταβλητή για τις επερχόμενες εκλογές, όμως δεν είναι αυτή που θα διαμορφώσει το αποτέλεσμα.Κυρίως, για τους εξής παράγοντες:
Πρώτον, η προσλαμβάνουσα σπουδαιότητα του ζητήματος, δεν είναι η ίδια για όλους. Στην έρευνα της Μονάδα Ερευνών του ΠαΜακ και του ΕΛΙΑΜΕΠ (2016-2018) αποτυπώνεται καθαρά πως όσο δεξιότερα τοποθετείται κάποιος στον άξονα Αριστερά – Δεξιά τόσο σημαντικότερο θεωρεί το ζήτημα. Κοινώς, για τους δεξιούς ψηφοφόρους είναι σημαντικό, ενώ για τους κεντρώους και αριστερούς, δεν θεωρείται μείζων.
Δεύτερον, η σημασία του διαφοροποιείται γεωγραφικά.Έτσι, για τους ψηφοφόρους της Κεντρικής Μακεδονίας θεωρείται σημαντικότερο από ότι για τους ψηφοφόρους της Αττικής.Όμως, οι εκλογικές περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας δεν αποτελούν προνομιακό πεδίο του ΣΥΡΙΖΑ. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο του 2015, παρά την πανελλαδική εκλογική του νίκη, ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε ποσοστά πάνω από τον εθνικό μέσο όρο του, μόνο στην Α’ Θεσσαλονίκης.
Τρίτον, όντως η πλειοψηφία της κοινής γνώμης κρίνει αρνητικά τους χειρισμούς της κυβέρνησης στο ονοματολογικό. Όμως, πάλι για αυτήν την πλειοψηφία, αποτελεί ένα ζήτημα «συμβολισμού» και μία -ακόμη- ήττα στο «πεδίο της αξιοπρέπειας», παρά ένα πραγματικό πρόβλημα.Γενικά, η εικόνα για τις επιδόσεις της κυβέρνησης, στους τομείς της οικονομίας και της καθημερινότητας είναι αρνητική. Μάλιστα, η εικόνα αυτή έχει διαμορφωθεί πολύ πριν την Συμφωνία των Πρεσπών, και παραμένει σταθερή έκτοτε.
Το πιο ανησυχητικό όμως στοιχείο της παραμονής του «Μακεδονικού» στην πολιτική αντιπαράθεση, είναι πως η συντήρηση του διαμορφώνει μία άκαμπτη κοινή γνώμη, εμποτισμένη με θυμό και αγανάκτηση.
Η ελληνική κοινή γνώμη δεν κάνει «κωλοτούμπες». Σχηματίζει άποψή, αργά και σταθερά και την υπερασπίζεται «στο όνομα της αξιοπρέπειάς της». Έτσι,στην περίπτωση του «Μακεδονικού», δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ανάδειξης δημαγωγών, που επιχειρούν να αξιοποιήσουν την υπάρχουσα ζήτηση.
* Ο Γιώργος Σιάκας είναι ο Διευθυντής Ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Το τελευταίο του βιβλίο (Νίκος Μαραντζίδης, Γιώργος Σιάκας, Στο όνομα της Αξιοπρέπειας: οι Ανατροπές της κοινής γνώμης τα χρόνια των Μνημονίων»), κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος
