Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή: http://www.kathimerini.gr/874329/article/epikairothta/politikh/phgainoyme-pros-th-la8os-katey8ynsh
Η Διεθνής Εκθεση Θεσσαλονίκης συνιστά ένα πολιτικό γεγονός εθνικής εμβέλειας, καθώς με την έλευση του πρωθυπουργού, του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του συνόλου των πολιτών αρχηγών αποτελεί πεδίο οικονομικών εξαγγελιών και πολιτικής αντιπαράθεσης. Τα τελευταία χρόνια, ιδίως, η παρουσία των πολιτικών αρχηγών στη ΔΕΘ σηματοδότησε τις πολιτικές εξελίξεις. Από ποια αφετηρία εκκινούν οι πολιτικοί αρχηγοί, ποιο είναι το σημερινό πολιτικό κλίμα και ποιες είναι οι προσδοκίες των πολιτών ενόψει της ΔΕΘ;
Η πρόσφατη έρευνα της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, η οποία διεξήχθη 1-2 Σεπτεμβρίου 2016 για λογαριασμό του ΣΚΑΪ και της «Καθημερινής», αποτύπωσε περιβάλλον απογοήτευσης, χαμηλών προσδοκιών και οικονομικής απαισιοδοξίας των πολιτών. Σε όμοια κατεύθυνση με την προ του καλοκαιριού έρευνα, 8 στους 10 ερωτηθέντες πολίτες εκτιμούν πως τα πράγματα «πηγαίνουν προς τη λάθος κατεύθυνση», ενώ σταθερά πάνω από 8 στους 10 δηλώνουν απογοητευμένοι από τις επιδόσεις της κυβέρνησης. Επίσης 9 στους 10 εκτιμούν πως η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους θα παραμείνει η ίδια ή θα επιδεινωθεί μέσα στον επόμενο χρόνο.
Η τελευταία έρευνα, όπως και η προηγούμενη, αποτυπώνει το δημοσκοπικό προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας και την υψηλή συσπείρωσή της, καθώς 8 στους 10 ψηφοφόρους της Ν.Δ. του Σεπτεμβρίου 2015 δηλώνουν πως θα επιλέξουν και πάλι τη Ν.Δ. σε ενδεχόμενες εκλογές. Επιπλέον, συνεχίζεται να καταγράφεται η χαμηλή συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ που παρατηρείται εδώ και αρκετούς μήνες. Λιγότερο από ένας στους δύο ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ του περασμένου Σεπτεμβρίου δηλώνει πως θα επέλεγε εκ νέου το ίδιο κόμμα σε προσεχείς εκλογές. Καταγράφεται έτσι μια διαφορά υπέρ της Ν.Δ. της τάξης των 10 μονάδων, που δεν μπορεί να θεωρηθεί αμελητέα· στην παρούσα φάση όμως, πρέπει να υπογραμμιστεί πως βασίζεται προς το παρόν περισσότερο στην υψηλή κομματική συσπείρωση της Νέας Δημοκρατίας και την αντίστοιχα πολύ χαμηλή του ΣΥΡΙΖΑ και όχι σε σημαντικές εισροές ψηφοφόρων από άλλα κόμματα προς τη Ν.Δ.
Το πρόβλημα συσπείρωσης του ΣΥΡΙΖΑ συνδέεται απόλυτα με την απογοήτευση για τις κυβερνητικές επιδόσεις και τις χαμηλές προσδοκίες για το τι μπορεί να πετύχει η παρούσα κυβέρνηση στο μέλλον. Μόλις 2 στους 10 πολίτες συμφωνούν πως «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει ακόμη να προσφέρει στη χώρα» ενώ 7 στους 10 έχουν διαφορετική άποψη. Ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ του Σεπτεμβρίου 2016, είναι αξιοσημείωτο πως ένας σημαντικός αριθμός πολιτών δείχνει να μην έχει πλέον θετικές προσδοκίες από την κυβέρνηση. Ενας στους τέσσερις εκτιμά πως ο κύκλος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει ολοκληρωθεί.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η άνοδος των επιλογών διαμαρτυρίας (του λευκού και του άκυρου) καθώς και όσων δηλώνουν πως δεν προτίθενται να ψηφίσουν. Η «άκυρη» και «λευκή» ψήφος ανέρχεται στο 7% και η αποχή στο 17%, ενώ τα ποσοστά της προηγούμενης έρευνας ήταν 3% και 14,5% αντίστοιχα.
Προσδοκίες
Χαμηλές εμφανίζονται και οι προσδοκίες των πολιτών από τους πολιτικούς αρχηγούς που παραδοσιακά αξιοποιούν το βήμα της ΔΕΘ για να εκθέσουν το οικονομικό τους πρόγραμμα για το μέλλον της χώρας.
Συγκρίνοντας τις επιδόσεις του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης για το ποιος από τους δύο μπορεί να εκφράσει ένα αξιόπιστο οικονομικό πρόγραμμα για το μέλλον της χώρας, παρατηρούμε πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης προηγείται με 7 μονάδες του Αλέξη Τσίπρα (20% – 13%), έχοντας όμως να αντιμετωπίσει τη δυσπιστία της πλειονότητας (57%) του πληθυσμού που εκτιμά πως κανείς από τους δύο δεν μπορεί. Βέβαια, οι επιδόσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζονται πολύ καλύτερες από τις αντίστοιχες του πρωθυπουργού ανάμεσα στους ψηφοφόρους των κομμάτων τους.
Οσοι είχαν επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 θεωρούν πως κανείς από τους δύο δεν μπορεί να εκφράσει ένα αξιόπιστο πρόγραμμα σε ποσοστό 55%, ενώ θεωρούν πως αυτό μπορεί να το πράξει ο Αλ. Τσίπρας σε ποσοστό 28%. Από την άλλη, οι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας εκτιμούν πως ο Κυρ. Μητσοτάκης μπορεί να εκφράσει ένα αξιόπιστο πρόγραμμα σε ποσοστό 50,5% και κανείς από τους δύο το 39%. Στο σύνολο του πληθυσμού, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εμφανίζεται ως ο πιο δημοφιλής πολιτικός αρχηγός με 22% θετικές απόψεις έναντι 19% του Αλέξη Τσίπρα που έρχεται δεύτερος. Ομως, οι πολιτικοί αρχηγοί στο σύνολό τους εμφανίζουν αρνητικό ισοζύγιο, με τις αρνητικές γνώμες να υπερνικούν τις θετικές. Ο Δ. Κουτσούμπας εμφανίζει το λιγότερο αρνητικό ισοζύγιο (-41), δεύτερος έρχεται ο Κ. Μητσοτάκης (-46,5), με τον άλλοτε εξαιρετικά δημοφιλή Αλέξη Τσίπρα να περιορίζεται στην έκτη θέση.
*Ο κ. Ν. Μαραντζίδης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
**Ο κ. Γ. Σιάκας είναι διευθυντής Ερευνών στη Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Παν. Μακεδονίας.
