του Γιώργου Σιάκα*
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά έντυπα στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, στις 20 Απριλίου 2019.
Στις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου 2019 ψηφίζουν για πρώτη φορά οι νέοι 17 ετών.Για την ακρίβεια, αυτοί που θα ασκήσουν για πρώτη φορά το εκλογικό τους δικαίωμα -καθώς δεν είχαν ψηφίσει μέχρι πρότινος σε καμία εκλογική αναμέτρηση-είναι σήμερα μεταξύ 17 και 21 ετών.
Η ηλικιακή αυτή ομάδα αριθμεί περίπου 500.000 άτομα, μέγεθος που μπορεί να επηρεάσει τους πολιτικούς συσχετισμούς. Ενδεικτικά, το Σεπτέμβριο του 2015 αρκούσαν λίγες παραπάνω από 160.000 ψήφοι, για να επιτύχει ένα κόμμα την είσοδό του στη βουλή, ενώ τότε η διαφορά ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ ήταν περίπου 400.000 ψήφοι.
Όμως αυτό το σώμα του μισού εκατομμυρίου, παρότι μεγάλο, κάθε άλλο παρά ομοιογενές είναι. Ας δούμε ορισμένα χαρακτηριστικά του:
Ο πολιτικός κυνισμός στους νέους.Αυτό το αίσθημα εντοπίζεται συχνά στις φράσεις «όλοι ίδιοι είναι, δεν αλλάζει κάτι, δεν μπορεί να βελτιωθεί η ζωή μας». Μάλιστα, ο πολιτικός κυνισμός μεγεθύνεται κάθε φορά που οι πολιτικές δυνάμεις αυτοαναιρούνται, αθετώντας τις υποσχέσεις τους. Η προσλαμβάνουσα πολιτική αναποτελεσματικότητα και η απάθεια σίγουρα δεν ευνοούν τη δημοκρατική συμμετοχή.
Η αποστασιοποίηση των νέων.Η εμπιστοσύνη των νέων στα κόμματα και τους πολιτικούς θεσμούς βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και στις έρευνες κοινής γνώμης καταγράφονται υψηλά ποσοστά δυνητικής αποχής. Κοινώς, είναι αμφίβολο το πόσοι τελικά από τους 500.000 θα προσέλθουν στις κάλπες.
Έντονος κατακερματισμός και χαλαρή κομματική ταύτιση.Οι νέοι μπορούν να κινηθούν προς διαφορετικές κατευθύνσεις, επιλέγοντας με την ίδια ευκολία μικρά και μεγάλα κόμματα. Στις έρευνες κοινής γνώμης καταγράφονται μεγάλα ποσοστά αναποφάσιστων ψηφοφόρων καθώς και αξιοπρόσεκτη ροπή προς πολύ μικρά κόμματα. Γενικά, παρατηρείται πολύ χαμηλός βαθμός κομματικής ταύτισης ιδιαίτερα συγκριτικά με ψηφοφόρους μεγαλύτερων ηλικιών.
Οι μεταυλιστικές αξίες. Ζητήματα όπως η πρόσβαση σε δωρεάν οπτικοακουστικό υλικό από το διαδίκτυο, η προστασία των προσωπικών δεδομένων,αξίες κοινωνικής αλληλεγγύης και ενσωμάτωσης φαίνεται να τους συγκινούν περισσότερο από τις επιδόσεις της κυβέρνησης στην οικονομία ή την πολιτική αντιπαράθεση για το ύψος της φορολογίας.
Η ψήφος των νέων είναι μία δύσκολη εξίσωση και τα ιδιαίτερά χαρακτηριστικά τους μας κάνουν επιφυλακτικούς για το μέγεθος της αποχής.Ενδεχομένως, όμως, η διεξαγωγή των ευρωεκλογών μαζί με τις τοπικές εκλογές, στις οποίες παρατηρείται πληθωρισμός υποψηφίων, να ενισχύσει τελικά την συμμετοχή τους στις εκλογές.
Ο Γιώργος Σιάκας είναι ο Διευθυντής Ερευνών της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
